Η Κιβωτός του Κόσμου, με την καθοδήγηση του πατέρα Αντωνίου Παπανικολάου, εδώ και 23 χρόνια φροντίζει τα απροστάτευτα παιδιά, τις μητέρες, τις οικογένειες που βρίσκονται σε ανάγκη.
- Της Μαρίας Ανδρέου
Στηρίζει μονογονεϊκές οικογένειες, άπορες, παραμελημένα παιδιά, από τη βρεφική ηλικία μέχρι την ενηλικίωσή τους. Αποβλέπει κυρίως στη θεραπεία του τραύματος της παιδικής ψυχής και όχι μόνο στη στέγη, τροφή και εκπαίδευσή τους. Διαθέτει δώδεκα σπίτια
ολοήμερης φιλοξενίας παιδιών, όπου διαμένουν 250 παιδιά κατόπιν εισαγγελικής εντολής και ανάθεσης της επιμέλειας σε Αθήνα, Ηπειρο, Βόλο, Καλαμάτα και Χίο. Στο κέντρο
ημέρας της Αθήνας εξυπηρετεί 310 οικογένειες, 400 παιδιά, με σίτιση, οικονομική ενίσχυση, περίθαλψη. Η «δημοκρατία» με τον πατέρα Αντώνιο, καθισμένοι σε μια κερκίδα του νέου γηπέδου, στη δομή της Κιβωτού του Κόσμου στον Αίπο στη Χίο, μέσα στην ομίχλη και τη συννεφιά έκαναν μια συζήτηση καρδιάς που φώτισε τις ψυχές μας και έβγαλε τη σύγχυση και τη θολούρα της εποχής μας.
Με οδηγό την αγάπη προς τον συνάνθρωπο και την πίστη στον Χριστό, ο πατέρας Αντώνιος, ο οποίος το 2018 βραβεύτηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες ως ο καλύτερος Ευρωπαίος πολίτης, είναι ο πιο απλός, γλυκός, προσηνής και χαμογελαστός άνθρωπος… Και με μια δυνατή χειραψία και ένα χαμόγελο ξεκινά η κουβέντα μας.
Πατέρα Αντώνιε, τι το διαφορετικό έχει αυτό το σπιτικό της Κιβωτού του Κόσμου, στον Αίπο Χίου;
Το διαφορετικό είναι ότι παραμένουν μαζί τα αδέρφια μιας οικογένειας που οι γονείς τους δεν μπόρεσαν να τα φροντίσουν σωστά. Τα αδερφάκια, λοιπόν, της κάθε οικογένειας που αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα μένουν μαζί και δεν χωρίζουν, αλλά στηρίζουν το ένα το άλλο και μεγαλώνουν μαζί. Δεν χωρίζονται σε αγόρια και κορίτσια ή σε παιδιά με βάση την ηλικία τους μέχρι 12 ετών, όπως στις άλλες δομές. Εδώ έχουν τη δυνατότητα τα παιδιά που έχασαν τους γονείς τους να μεγαλώσουν από το πιο μικρό μέχρι το πιο μεγάλο μαζί με τα αδέρφια τους. Αυτή είναι η μοναδική δομή στο Αιγαίο που μπορεί να φιλοξενήσει αρκετά μικρά παιδάκια, και αγόρια και κορίτσια, και να τα συνδράμει με το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό. Από εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, γυμναστές, θεατρολόγους, μουσικούς, γιατρούς, λογοθεραπευτές, ειδικούς παιδαγωγούς.
Σε αυτήν τη δομή στον Αίπο έχουμε πάνω από σαράντα παιδιά, τα οποία πάνε σχολείο, στις σχολικές εγκαταστάσεις του χωριού Βροντάδος. Εχουμε δύο παιδιά που πάνε στο λύκειο και
βγάζουν πάνω από 19 στον έλεγχό τους και αυτό είναι σπουδαίο. Τα παιδάκια που βρίσκονται σε αυτή τη δομή είναι από οικογένειες που έμεναν σε νησιά του βορείου
Αιγαίου, αλλά έχουμε και παιδάκια από τη Ρόδο. Τα παιδιά που έρχονται στις δομές μας, έρχονται κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας και ο στόχος και ο σκοπός μας είναι να θεραπεύσουμε το τραύμα της ψυχής, που δεν είναι άλλο από το ότι ο φυσικός τους γονιός είναι αυτός που τα έβλαψε.
Πώς αντιμετωπίζετε αυτά τα παιδιά; Τι είναι αυτό που τα ρωτάτε πρώτα;
Τι ποδοσφαιρική ομάδα είναι – και έτσι σπάω τον πάγο… Οταν έρχεσαι αντιμέτωπος με ένα κακοποιημένο παιδί θέλει να έχεις έναν οργανισμό δυνατό και έναν ατσάλινο χαρακτήρα. Γιατί το παιδί είναι σφουγγάρι και ρουφάει μέσα του το πώς θα το δεις, αρνητικά ή θετικά. Το θέμα μου είναι λοιπόν να κρύψω τα όποια μου συναισθήματα και να αρχίζω να δουλεύω με την κοινωνικοποίηση του παιδιού. Οπότε η δουλειά μου είναι να θεραπεύσω την πληγή του παιδιού ώστε όταν βγει έξω να κάνει μια όμορφη και σωστή οικογένεια. Γιατί ένα τραυματισμένο παιδί, όταν ενηλικιωθεί θα τραυματίσει και άλλους έξω. Η προσφορά της Κιβωτού του Κόσμου έγκειται στο ότι παιδιά που δεν θα άνοιγε εύκολα κάποιος την πόρτα του να τα πάρει, γιατί είναι όλα έφηβοι, μεγάλα παιδιά, δεν λέω για τα μικρά παιδιά που
λειτουργεί ο θεσμός της αναδοχής, εμείς τα φροντίζουμε, τους δείχνουμε τον δρόμο προς την επαγγελματική αποκατάσταση, τους λέμε ότι έχουν χώρο για να ανήκουν.
Με τη βοήθεια του κόσμου, του Θεού, αγωνιζόμαστε. Δεν είναι τυχαίο που επιλέξαμε αυτόν τον τόπο, τη μυροβόλο και μαστιχοφόρο Χίο. Είμαστε μέσα στο δάσος, μέσα στη φύση, μέσα στα ζώα και η επαφή αυτή των παιδιών με ένα ήρεμο περιβάλλον έχει θετικά αποτελέσματα.
Τα παιδιά πώς είναι μεταξύ τους, αναπτύσσονται κοινωνίες μικρότερες με την ευλογία του Κυρίου μας;
Τα παιδιά, μεταξύ τους, έχουν ένα συνδετικό σημείο πολύ δυνατό. Αντέχουν τον ίδιο πόνο. Σου λείπει ο γονιός σου, μου λείπει και ο δικός μου. Μέσα από τις δυσκολίες της ζωής μπορούμε να ζούμε όμως… Σήμερα, την ημέρα της εκδήλωσης για τα εγκαίνια του γηπέδου ποδοσφαίρου στη δομή της Κιβωτού βρέχει από το πρωί. Μέσα στην ομίχλη, τους έλεγα «πρέπει να το ζήσουμε και αυτό». Την ομίχλη και τη βροχή. Είναι ένα ωραίο φυσικό φαινόμενο του Θεού και αυτό. Ο ευγνώμων άνθρωπος είναι ο ευτυχισμένος άνθρωπος. Αυτός που βρίσκει πάντα μέσα από μια δυσκολία πράγματα για να χαρεί και να ζήσει. Και όχι να περιμένω πότε θα τελειώσουν τα προβλήματά μου για να μπορέσω να ζήσω. Θα πρέπει να μάθω να ζω με τα προβλήματά μου και να μη χάνω ούτε μία ημέρα από τη ζωή. Αυτό τους λέει και η πρεσβυτέρα, η σύζυγός μου η Σταματία, η οποία τόσα χρόνια στην Ακαδημία Πλάτωνος, όπου βρέθηκα ιερέας με αντικείμενο τα θέματα νεότητας, είναι μαζί μου και πορευόμαστε στη ζωή.
Οταν βρέθηκα ιερέας στο κέντρο της Αθήνας, μια υποβαθμισμένη περιοχή, πήγαινα στα γήπεδα μπάσκετ, ποδοσφαίρου, για να βρω και να μιλήσω σε παιδιά. Φτιάξαμε τότε έναν χώρο και μαζευόμασταν, μιλούσαμε, παίζαμε, ζωγραφίζαμε. Ρώτησα τότε τα παιδιά πώς να τον πούμε αυτόν τον χώρο και επειδή τους έλεγα όλο για την Κιβωτό του Νώε, μου απάντησαν μέσα από τα γράμματά τους, Κιβωτό του Κόσμου. Και έτσι κι έγινε.
Υπάρχουν παιδιά που μεγάλωσαν μαζί σας σε δομές και γύρισαν πίσω σεεσάς, θέλοντας να δουλέψουν μέσα στη δομή ως δάσκαλοι, ως προπονητές, σεφ, γεωργοί;
Οι βιωματικοί παιδαγωγοί μας είναι οι σημαντικότεροι. Το πιο σπουδαίο κομμάτι της όλης δουλειάς μας είναι να βρούμε τους κατάλληλους ανθρώπους που θα μπορούν να αντέξουν και να έχουν αυτό το θυσιαστικό πνεύμα. Δόξα τω Θεώ, υπάρχει ανταπόκριση. Ξέρετε, αυτές τις εκδηλώσεις, όπως αυτή σήμερα στον Αίπο Χίου, τις επιδιώκουμε, γιατί είμαστε ένας εξωστρεφής οργανισμός, οπότε και η ομάδα ποδοσφαίρου της Κιβωτού του Κόσμου σε αυτό αυτοσκοπεί, να έρχονται αθλητές εδώ να παίζουν με τα παιδιά. Και για αυτό εγκαινιάσαμε και τις εγκαταστάσεις γηπέδου, για να είναι η έδρα μας η Χίος. Τα παιδιά στον Αίπο κάνουν μόνο έναν ύπνο. Ολες οι άλλες δραστηριότητές τους, σχολείο, αθλήματα, είναι έξω από τη δομή.
Πώς νιώθετε που είστε πατέρας τόσων παιδιών, πέρα από τον δικό σας γιο, που πάει Ε’ Δημοτικού;
Μεγάλο βάρος και μεγάλη ευθύνη, αλλά και χαρά μεγάλη. Κάθε ημέρα βλέπω αυτά τα παιδιά να εξελίσσονται, να ανθίζουν, να θεραπεύονται. Από τον πρώτο μήνα θεραπεύονται. Αλλά θέλει πίστη. Και εμείς την έχουμε αυτήν την πίστη. Το παλεύουμε.
Ο Χριστός έχει χαράξει στα παιδιά αυτά τον δρόμο;
Και βέβαια. Εμείς εδώ δίνουμε στα παιδιά αυτά την πνευματική ζωή, αυτήν που δεν γνώριζαν από τα σπίτια τους. Επίσης τις αξίες, τις αρχές. Τη ζωή με αρετές. Ξεκινάμε από το άλφα. Πολλά είχαν βαφτιστεί χριστιανοί ορθόδοξοι, αλλά χωρίς να έχουν κατήχηση και καθοδήγηση χριστιανική. Είναι ένας όμορφος δρόμος όταν βλέπεις αυτά τα παιδιά να προοδεύουν. Η δύναμή μου για να κάνω όλα αυτά είναι ο Χριστός. Τα μυστήρια της Εκκλησίας. Αυτό το έργο δεν είναι δικό μου. Είναι του Θεού. Πολλές φορές μπαίνω μπροστά και δεν φοβάμαι. Το αντίθετο της αγάπης είναι ο φόβος. Αυτό πρέπει να μαθαίνουμε στα παιδιά, να αγαπούν και να βλέπουν μπροστά με την υπομονή που έδειξε η Παναγία μας. Εχουμε δώδεκα δομές φιλοξενίας παιδιών σε όλη την Ελλάδα, ενώ θα εγκαινιαστεί και στη Θεσσαλονίκη τον Δεκέμβριο μία νέα δομή. Φιλοξενούμε 250 παιδιά, ενώ στηρίζουμε με σίτιση και φροντίδα άλλα 200 παιδιά οικογενειών στο κέντρο της Αθήνας που είναι παραμελημένα. Με το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό, το οποίο εκπαιδεύουμε, θέλουμε να δώσουμε σε αυτά τα παιδιά μια χαραμάδα ελπίδας.
Ο πατέρας μου, ξέρετε, είναι από τη Σάμο, η μητέρα μου από τη Λέσβο και εγώ γεννήθηκα εδώ στη Χίο, άρα για μένα το να πράττω και στην πατρίδα μου είναι τιμή μεγάλη. Με αξίωσε ο Θεός.
Επουλώνονται τα τραύματα;
Για να σβήσει ένα αρνητικό τραυματικό γεγονός σε ένα ζώο, σύμφωνα με τους ερευνητές θέλει τριάντα με σαράντα θετικά γεγονότα και συμβάντα. Σκεφτείτε με την ψυχή ενός παιδιού. Ενός ορφανού παιδιού. Μιλάμε για τραυματισμένα παιδιά που πρέπει να επουλώσουμε τις πληγές για να μπορούν να κοιτάξουν το μέλλον στα μάτια. Να βγουν ως ώριμοι συναισθηματικά ενήλικες, για να μην αφήσουν συναισθηματικές αναπηρίες και στα δικά τους παιδιά. Η Κιβωτός του Κόσμου σφυρηλατεί ώριμους ενήλικες από το 1998 που ιδρύθηκε, δηλαδή από τότε που ήμουν 26χρονος ιερέας στην Αθήνα. Μια σφυριά δίνουμε, μια σφυριά παίρνουμε, αλλά στο τέλος πάντα νικά ο διάλογος αγάπης. Μέλημά μας είναι τα παιδιά να νιώσουν την παιδική τους ηλικία για να αγαπήσουν τη ζωή. Η αγάπη είναι το μεγαλύτερο εφόδιο στη ζωή.
Ποιες είναι οι συμβουλές που τους δίνετε;
Οτι ο ευγνώμων άνθρωπος είναι ο ευτυχισμένος άνθρωπος. Οτι στη ζωή πρέπει να ξεφύγουμε από το «εμείς» και να πάμε στο «εγώ». Οτι το καλό βρίσκεται μέσα μας και ο
χειρότερος εχθρός είναι ο κακός εαυτός μας. Τους λέω πολλές φορές, αν δεν έχουμε στη ζωή αυτό που αγαπάμε, ας αγαπήσουμε αυτό που έχουμε! Να βγάζουμε το καλό από
το καθετί και να μη γινόμαστε εγωκεντρικοί και να λέμε «γιατί σε μένα, Θεέ μου». Στη ζωή ήρθαμε για να αγωνιστούμε, να παίξουμε, να ζήσουμε. Είναι μεγάλο δώρο η ζωή. Η
απελπισία είναι εγωισμός και διαβολική πλάνη. Γιατί να παραπονεθώ; Επειδή σκοτείνιασε ο ουρανός και έβρεξε; Επειδή δεν έχω το τάδε ρούχο, το τάδε φαγητό; Γιατί χάνουμε την εμπιστοσύνη μας στον Θεό; Αν ο Θεός φροντίζει τα πουλιά και τα λουλούδια, δεν θα φροντίσει τους ανθρώπους, το αγαπημένο του δημιούργημα; Η ζωή είναι όμορφη και να την αφήνουμε να ρέει χωρίς να αγανακτούμε. Αλλωστε η Ορθοδοξία είναι Αναστάσιμη και Λαμπρή. Εορταστική και χαρούμενη.
Τι θέλει η ζωή;
Στη ζωή θέλει θάρρος. Να ελπίζεις. Να επιμένεις. Να ζητάς και να λαμβάνεις, με ωραίο πάντα τρόπο. Παρά τις δυσκολίες να έχεις χαρά, γαλήνη και ηρεμία μέσα σου. Η πιο μεγάλη επανάσταση είναι να μη σε λυγίσει η κατάθλιψη. Η όποια δοκιμασία είναι ευκαιρία και δώρο από τον Θεό για πρόοδο πνευματική και μετάνοια. Φώτιση και αλλαγή. Η υπερευαισθησία δεν είναι καλή, βάζεις στο κέντρο του κόσμου τον εαυτό σου. Οι άγιοί μας και οι μάρτυρες της πίστης μας στεφανώθηκαν όχι μόνο για την ομολογία πίστης τους προς τον Χριστό μας, αλλά και τη γενναία τους καρδιά, την αισιοδοξία τους, τη μεγαλοψυχία, θυσιάστηκαν με χαρά. Ο χριστιανός δεν είναι σκυθρωπός, είναι χαρούμενος άνθρωπος, γιατί πιστεύει στο θέλημα του Θεού, στη θεία οικονομία και στην αιώνια ζωή.
