Ο Κώστας Κυριακού είναι ένας από τους αφανείς ήρωες των ημερών μας. Εχει περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του στις αλβανικές φυλακές και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της γειτονικής χώρας με την κατηγορία ότι ήταν… Ελληνας και τα φρονήματά του δεν ήταν κομμουνιστικά ή ακραιφνώς αλβανικά και ανθελληνικά.
- Από τον Παναγιώτη Λιάκο
Φυλακίστηκε, ξυλοδάρθηκε, βασανίστηκε, δούλεψε σε καταναγκαστικά έργα στο φοβερό κολαστήριο, στρατόπεδο συγκέντρωσης Σπατς. Δικάστηκε και φυλακίστηκε μαζί με άλλους Ελληνες Βορειοηπειρώτες στην περιβόητη «δίκη των 5». Δεν έπαψε λεπτό να αγωνίζεται για την πατρίδα μας.
Ηρθε στην Ελλάδα, έκανε οικογένεια, σπούδασε Νομική, έγινε δικηγόρος, έγραψε πολλά βιβλία για το βορειοηπειρωτικό κίνημα και τώρα είναι υποψήφιος ευρωβουλευτής με το κόμμα ΝΙΚΗ. Φιλοδοξεί, όπως εκπροσωπούσε τον Ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου έγκλειστος στις αλβανικές διαβολότρυπες, να τον εκπροσωπήσει στην Ευρωβουλή.
Η συζήτηση μαζί του έχει ενδιαφέρον:
Πείτε μας μερικά στοιχεία για τη ζωή σας που θεωρείτε σημαντικά.
Γεννήθηκα στις 4/5/1955 στο χωριό Δερβιτσιάνη (νομός Αργυροκάστρου, Β. Ηπειρος Αλβανίας) και είμαι ο 5ος από τα έξι παιδιά του Κυριάκου και της Ευθυμίας. Κατάγομαι από τη Μοσχόπολη (περιοχή Κολιόνιας Αλβανίας) και από το Αργυρόκαστρο (περιοχή Δρόπολης), απ’ όπου προήλθε ο προπάππος μου Γιώργος Κυριακού, διωγμένος γύρω στα 1880 από τους Τουρκαλβανούς, που εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Δρόπολης.
Το 1934, ο παππούς μου Χρήστος Κυριακού ήταν από τους 10 πρώτους συγχωριανούς του που υπέγραψαν το σχετικό έγγραφο διαμαρτυρίας, το οποίο μυστικά υπεγράφη από πολλούς Βορειοηπειρώτες για την άσκηση προσφυγής τους στην Κοινωνία των Εθνών, γιατί η τότε κυβέρνηση του βασιλιά Ζόγκου αυθαίρετα απαγόρευσε τη λειτουργία των ελληνικών σχολείων στη Β. Ηπειρο – και τελικά οι Βορειοηπειρώτες το 1935 δικαιώθηκαν από το Δικαστήριο της Χάγης.
Πότε σας συνέλαβαν για πρώτη φορά;
Το 1974, όταν ενηλικιώθηκα, ακολουθώντας την αγωνιστική παράδοση των προγόνων μου, αγωνίστηκα για τα δικαιώματα των Βορειοηπειρωτών, και ως Ελληνα στην Αλβανία με συνέλαβαν μέσα στην τάξη του μαθήματος (Γ΄ Λυκείου) και καταδικάστηκα σε 9 χρόνια φυλάκιση. Τα υπέφερα όλα στο σκληρότερο στρατόπεδο της Αλβανίας του Χότζα, το Σπατς.
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1989, μυστικά και σε άγνωστο μέρος κρατούμαι από την περιβόητη μυστική ασφάλεια της Αλβανίας (Sigurimi), και πιέζομαι βάναυσα και απάνθρωπα για να δεχτώ ότι είχα τεθεί στην υπηρεσία της ελληνικής Ασφάλειας, πράγμα που ήταν σαφέστατα αναληθές. Υστερα από 7 ημέρες με άφησαν ελεύθερο.
Στις 20 Ιουλίου 1990, διωκόμενος από τη Σιγκουρίμι και για να σώσω την αξιοπρέπειά μου, τα παράτησα όλα (μάνα, γυναίκα και παιδιά) και δραπέτευσα με κίνδυνο της ζωής μου στη μητέρα Πατρίδα.
Το 1991, μαζί με άλλους πρώην πολιτικούς κρατουμένους, ιδρύσαμε στην Αθήνα την Ενωση Πρώην Πολιτικών Φυλακισθέντων Βορειοηπειρωτών με σκοπό να προσφέρουμε και να προωθήσουμε τα αιτήματά μας, που αποσκοπούσαν στην καλυτέρευση των συνθηκών ζωής των ανθρώπων μας στη Βόρειο Ηπειρο. Τα γράφω αναλυτικά στο βιβλίο μου «Η Διαχρονική Τραγωδία της Βορείου Ηπείρου».
Το 1992 επέστρεψα στην ιδιαίτερη πατρίδα μου (Β. Ηπειρος) και εκλέχτηκα δημογέροντας στο χωριό μου. Στις 28/10/1992 κρατούμαι στο Αστυνομικό Τμήμα Αργυροκάστρου, γιατί ως δημογέροντας δεν δέχτηκα να κατεβάσω τις ελληνικές σημαίες, που νομίμως, ως εθνική μειονότητα, είχαν υψωθεί με την επέτειο του ιστορικού ΟΧΙ.
Τον Ιούνιο του 1993, μαζί με τον αδερφό μου Θωμά κρατούμαι και ξυλοκοπούμαι στο Αστυνομικό Τμήμα Αργυροκάστρου για τη διοργάνωση και τη συμμετοχή μας στη διαμαρτυρία, μετά τον άδικο διωγμό του διορισμένου στη Μητρόπολη Αργυροκάστρου Ελληνα αρχιμανδρίτη Χρ. Μαϊδώνη.
Η «δίκη των 5» πώς προέκυψε;
Στις 10/4/1994 εντάχθηκα στην «Ομόνοια» και προσπάθησα, μαζί με άλλους, μέσα από αυτή την εθνική ελληνική μειονοτική οργάνωση, η οποία συνεργάζεται άμεσα με το Κόμμα της Ενωσης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, να διεκδικήσουμε τα μειονοτικά και τα ανθρώπινα δικαιώματα του Ελληνισμού της Αλβανίας.
Στις 18/4/1994 (ύστερα από οκτώ ημέρες εκλογής μου στα ηγετικά όργανα της «Ομόνοιας») συλλαμβάνομαι από την αλβανική Ασφάλεια και, ύστερα από πολύμηνη κράτηση και πρωτοφανή βασανιστήρια, στις 15 Αυγούστου 1994 οδηγήθηκα στην περιβόητη «δίκη των 5», όπου και πάλι καταδικάστηκα σε 8 χρόνια φυλάκιση, με εντελώς ανερμάτιστες και κατασκευασμένες κατηγορίες, όπως και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα τελικώς, το 2005, παραδέχτηκε. Επρόκειτο για μια δίκη που είχε πολύ μεγάλο διεθνή αντίκτυπο και παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Ποιες τραυματικές εμπειρίες δεν θα λησμονήσετε ποτέ;
Με συνέλαβαν στις 6/5/1974 μέσα στην τάξη του μαθήματος (Γ΄ Λυκείου). Το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου 1975, ύστερα από σχεδόν έναν χρόνο, ήρθε η μάνα μου στο μακάβριο Σπατς μαζί με τον αδερφό μου Χρήστο για να με δούνε για 10 λεπτά. Μας χώριζαν δύο σειρές από αγκαθωτό σύρμα. Δίπλα στους δικούς μου στεκόταν δεσμοφύλακας και δίπλα μου άλλος δεσμοφύλακας. Η μάνα μου έχει γίνει άλλος άνθρωπος. Ο πόνος, το δάκρυ, ο καημός και ο τρόμος την είχαν αλλάξει τόσο πολύ, λες και είχαν περάσει 10 χρόνια. Εβλεπα ένα φάντασμα. Είχε σωθεί και σμικρύνει, και τα μάτια της είχαν μπει μέσα και της είχαν στεγνώσει από ποτάμια δάκρυα. Για μια στιγμή τα έχασα. Κράταγαν δύο μικρά σακούλια με τρόφιμα. Εχωσε τα ζαρωμένα χέρια στο συρματόπλεγμα και έπιασε τα δικά μου. Της ματώθηκαν και έτρεχε αίμα. Ακουσα να μου λέει: «Κώστα, παιδί μου, τι κάνεις; Μη στενοχωριέσαι, να βγεις παλικάρι, έχεις εμάς». Εκείνη τη στιγμή -έχω ζωντανή την εικόνα (είναι για πάντα επίκαιρη)- της έμεινε η λαλιά στον λαιμό. Ο δήμιος δεσμοφύλακας, που καθόταν δίπλα της, σαν αγρίμι την άρπαξε με τα δυο του χέρια και την πέταξε πέρα στο έδαφος, ουρλιάζοντας: «Πως τολμάς, βρομιάρα, και μιλάς ελληνικά; Νομίζεις ότι είσαι στην Ελλάδα; Η συνάντηση τελείωσε, φύγετε, κόψτε τον λαιμό σας, γκρεμιστείτε!»
Επίσης, δεν θα ξεχάσω ότι τον Φεβρουάριο του 1978 ο συναγωνιστής μου Αριστοτέλης Ξέρρας έπεσε σε μεγάλες στενοχώριες και αποφάσισε να δώσει τέλος στη ζωή του κάνοντας απεργία πείνας. Τιμώρησε τον εαυτό του και έτρωγε μόνο μια μπουκιά την ημέρα. Το μαρτύριό του κράτησε πολύ, έφεξε, έγινε σαν το κεχριμπάρι. Στο κρεβάτι του πόνου δεχόταν μόνο εμένα. Στις 1/5/198 πέταξε στον ουρανό…
Αλλη φοβερή εμπειρία μου ήταν στις 18/4/1994. Τρία περιπολικά της αλβανικής αστυνομίας περικυκλώνουν το σπίτι μου στο χωριό. Μπουκάρουν μέσα τέσσερις αστυνομικοί άγνωστοι – μόνο ένας ήταν του αστυνομικού τμήματος Αργυροκάστρου, οι άλλοι ήταν από τον Βορρά. Στους ώμους κρατούσαν αυτόματα καλάσνικοφ, εκτός από αυτούς που μπήκαν μέσα στα δωμάτια για έλεγχο. Αρπαζαν τα πάντα -βιβλία, περιοδικά, όλα- ως δήθεν αντισυνταγματικό υλικό. Αρπαξαν και ένα άλμπουμ με τις φωτογραφίες από τα βαφτίσια της κόρης μου. Η γυναίκα μου κράταγε αγκαλιά το 18 μηνών παιδί και, χωρίς να σκεφτεί τίποτε άλλο, έσκυψε και άρπαξε το άλμπουμ. Τότε, ο ένας από τους δύο αστυνόμους που έκαναν τον έλεγχο έβγαλε με αγριότητα το περίστροφο, το όπλισε και της το έβαλε στον κρόταφο, φωνάζοντας: «Ρίξ’ το στη σακούλα, αλλιώς σου τινάζω τα μυαλά!» Δεν είδα τίποτε άλλο. Με αρπάξανε οι άλλοι και με έριξαν στα αυτοκίνητά τους. Ηταν ό,τι τρομακτικότερο έζησα. Είδα τη γυναίκα και τα παιδιά μου μετά την αποφυλάκιση.
Τι φιλοδοξείτε να καταφέρετε αν εκλεγείτε ευρωβουλευτής με τη ΝΙΚΗ;
Οι αδικίες κατά της ελληνικής μειονότητας, αλλά και κατά των Αλβανών πολιτών πρέπει και μπορούν να σταματήσουν. Οι αλήθειες μας και η πίστη μας στον Χριστό και στην πατρίδα είναι τα όπλα, είναι η δύναμή μου για να μεταφέρω τη ζωντανή εικόνα της καθημερινότητας στην Ευρώπη. Φιλοδοξώ να προωθήσω το Βορειοηπειρωτικό και τα προβλήματα των μειονοτήτων στα Βαλκάνια.
Στην εποχή που διαπιστώνουμε ότι τίποτε δεν αλλάζει με το πάτημα του «enter» στον υπολογιστή, πρέπει να καταλάβουμε ότι όλα μπορούν να αλλάξουν με έναν σταυρό στο σωστό ευρωψηφοδέλτιο.
