Ιδρυτής της Ένωσης Ελλήνων του Λεβάντε: «Δεν μπορούμε να περιμένουμε ολομόναχοι, σαν τα πρόβατα επί σφαγή»

Καθώς η αβεβαιότητα στην Μέση Ανατολή εξαπλώνεται, μετά την πτώση του Άσαντ και την κατάληψη της Δαμασκού από τους αντάρτες της ισλαμιστικής οργάνωσης Χαγιάτ Ταρίρ Αλ-Σαμ, αμέτρητα είναι τα αναπάντητα ερωτήματα για τις γεωπολιτικές συνέπειες της κρίσεως.

Λιγότερο συχνά ακούμε όμως να ρωτούν για την ανθρωπιστική διάσταση. Ποια θα είναι η τύχη των Χριστιανών της περιοχής; Πολλοί από αυτούς, όπως ο Ραφαήλ Ισσά, ιδρυτής της Ένωσης Ελλήνων του Λεβάντε (Greek Levantine Association), μίας ΜΚΟ για την προάσπιση των Ελληνορθοδόξων της Ανατολής με έδρα την Σουηδία, όχι απλώς υπάγονται στο Πατριαρχείο Αντιοχείας, αλλά έχουν ελληνική συνείδηση και συναίσθηση της κληρονομιάς του Βυζαντίου που διαμόρφωσε, άλλοτε, την γενέτειρά τους Συρία και καθόρισε την ιστορία της.

• Συνέντευξη στη Μαρία Κορνάρου

– Πως αποφασίσατε να ιδρύσετε την Ένωση Ελλήνων του Λεβάντε;

Μεγάλωσα στην Σουηδία αλλά έχω μεικτή καταγωγή από την Ανατολή. Μεγαλώνοντας στην Συρία, υπό το καθεστώς του Άσαντ, οι Ελληνορθόδοξοι δεν διδάσκονταν ποτέ την ιστορία του τόπου, ούτε ότι ήταν μέρος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μας μάθαιναν ότι οι Βυζαντινοί ήταν οι εχθροί μας, και ότι ήμασταν με την πλευρά των Αράβων που τους πολέμησαν. Κάποια στιγμή μεγαλώνοντας, κατάλαβα ότι όλα αυτά ήταν ψέμματα και άρχισα να ερευνώ την αληθινή ιστορική κληρονομιά των Ελληνορθοδόξων της Ανατολής σαν εμένα. Ο σκοπός της δημιουργίας της Ένωσης Ελλήνων του Λεβάντε ήταν να μοιραστώ την γνώση αυτή. Να μάθουμε ότι αυτά που μας διδάσκουν για την ιστορία της Ανατολής δεν είναι αυτό που συνέβη στ’αλήθεια, ότι η καταγωγή μας δεν είναι αυτή που μας λένε.

Την ίδια στιγμή, πολλοί Έλληνες δεν γνωρίζουν την ιστορία μας, οπότε στόχος μου ήταν να διαδώσω το μήνυμα αυτό και στους Έλληνες. Μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, διακόπηκε η επικοινωνία μεταξύ των Ελλήνων και των Ελληνορθοδόξων της Ανατολής. Η τελευταία στιγμή συγκλίσεως ήταν όταν, κατά τον ελληνικό εθναπελευθερωτικό αγώνα, προσπάθησαν να απελευθερώσουν την Συρία μέσω της Βηρυττού. Δυστυχώς, με την έλευση του Αραβισμού εκδιώχθηκαν οι Έλληνες των παροικιών της Ανατολής, ιδίως της Αλεξάνδρειας, προκειμένου να είναι ομοιογενείς οι αραβικές χώρες. Έκτοτε, μόνο οι κληρικοί των Πατριαρχείων Αντιοχείας και Ιεροσολύμων μαθαίνουν ελληνικά, όμως οι δεσμοί έχουν κοπεί. Θα ήθελα να υπάρχει πολύ στενότερη επικοινωνία ανάμεσα στην Συρία, στην Ελλάδα και ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο. Το μόνο που ζητάμε αυτή την στιγμή είναι να γνωρίζουν οι άνθρωποι ότι υπάρχουμε. Δεν έχουμε κανέναν να μας εκπροσωπήσει, κανείς στην διεθνή κοινότητα δεν γνωρίζει για εμάς. Αν αύριο ερχόταν η ISIS εναντίον μας, κανείς δεν θα ενδιαφερόταν ή θα γνώριζε στην διεθνή σκηνή ώστε να μας προστατεύσει. Για αυτό ίδρυσα την Ένωση Ελλήνων του Λεβάντε, προκειμένου να γίνει γνωστό ότι είμαστε άνθρωποι και έχουμε δικαιώματα όπως όλοι. Δεν μπορούμε να περιμένουμε ολομόναχοι, σαν τα πρόβατα επί σφαγή.

– Πως επιβίωναν οι Χριστιανοί Ελληνορθόδοξοι της Συρίας υπό τον Άσαντ;

Υπό το καθεστώς του Άσαντ στην Συρία υπήρχε θρησκευτική ελευθερία, οπότε ήταν εγγυημένο στον καθένα ότι θα μπορεί να ασκεί τα θρησκευτικά καθήκοντά του είτε ήταν Χριστιανός είτε Μουσουλμάνος. Δεν υπήρχε όμως πολιτική ελευθερία. Μέλη της οικογένειάς μου που εναντιώθηκαν στον Άσαντ και στο κόμμα του βρέθηκαν στην φυλακή, κάποιοι ακόμη και για δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια. Δεν επιτρεπόταν να εκφραστείς ενάντια στην ιδεολογία του Αραβισμού, την οποία την εγκαθίδρυσε ως κυρίαρχη το ίδιο το κόμμα του Άσαντ, παρότι ήταν δύο Ελληνορθόδοξοι, ο Μισέλ Αφλάκ και ο Κωνσταντίν Ζουρέκ, που την πρώτοι την εφηύραν, ως «αντίδοτο», κάτι σαν την εκδοχή του εκκοσμικευμένου Ισλάμ για την Μέση Ανατολή, ώστε να ενωθεί η περιοχή σε πολιτικά ενιαίο σώμα. Πρόκειται για μία μεταβολή που έγινε αισθητή απότομα. Για παράδειγμα, στην οικογένειά μου άλλαξαν τα ονόματα που διάλεγαν, από ελληνικά σε αραβικά, μέσα σε μία μόλις γενιά, ωστε την θεία μου την λένε Αθηνά, τον νεώτερο όμως αδερφό της που γεννήθηκε μετά την άνοδο του Αραβισμού του έδωσαν αραβικό όνομα. Πολλοί εκτίμησαν την θρησκευτική ελευθερία που έφερε ο Αραβισμός, παρά το πολιτικό κόστος.

– Ανησυχείτε για την τύχη των Χριστιανών εν μέσω του ελέγχου της Συρίας από ισλαμιστές αντάρτες;

Προς το παρόν έχω εκπλαγεί θετικά όσον αφορά την ασφάλεια των Χριστιανών. Βεβαίως, δεν μπορούμε να ξέρουμε, γιατί η τωρινή κυβέρνηση θα είναι προσωρινή ως τον Μάρτιο, οπότε και θα φανεί το κατά πόσον θα υπάρξουν εκλογές ή θα εγκαθιδρύσουν ένα ισλαμικό πολίτευμα όπου ο ηγέτης δεν θα εκλέγεται από τον λαό. Παρόλο που οι Χριστιανοί δεν διώκονται αυτή την στιγμή, δεν γνωρίζουμε στο μέλλον τι θα συμβεί, και δεδομένης της πρόσφατης ιστορίας, κανείς δεν νιώθει ασφαλής. Οι Χριστιανοί της Συρίας βρίσκονται σε μία κατάσταση αβεβαιότητας, ο μεγαλύτερος δε φόβος είναι ότι εάν εγκαθιδρυθεί ισλαμικό πολίτευμα, που να επιτρέπει την άσκηση της χριστιανικής θρησκείας, οι Χριστιανοί θα επιστρέψουν στο υποτελές καθεστώς των τζίμηδων, που καταργήθηκε με την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ίδρυση του ανεξάρτητου συριακού Κράτους. Τότε θα έχουμε να κάνουμε με επιβολή επιπλέον φόρων και δημιουργία πολιτών «α΄» και «β΄» κατηγορίας.

Ας είμαστε ειλικρινείς, τι εκδίκηση να πάρει κανείς από την χριστιανική κοινότητα; Ποτέ δεν διαλέξαμε πλευρές, πάντοτε υπερασπιζόμασταν την αλληλοκατανόηση και την συναίνεση μεταξύ των ανθρώπων που ανήκουν σε διαφορετικές θρησκείες και εθνικότητες. Κανείς Χριστιανός δεν πρότεινε την επανάσταση ή την εχθρότητα. Παρόλα αυτά, πιστεύω ότι οι Ελληνορθόδοξοι της Ανατολής χρειάζονται πολύ περισσότερη βοήθεια για να ακουστεί η φωνή τους, την οποία η Εκκλησία ούτε μπορεί ούτε είναι η θέση της να την προσφέρει. Βεβαίως, η Εκκλησία είναι υπό διωγμόν, ακόμη και υπό τον Άσαντ, και αναγκάζεται να συμμορφώνεται στο πολιτικό καθεστώς, αφού άλλωστε έχει και τον ρόλο της διαχείρισης των έννομων σχέσεων των Ορθοδόξων μεταξύ τους, όπως ήταν στο σύστημα του μιλλέτ. Ο ρόλος της όμως είναι πρωτίστως πνευματικός, και χρειαζόμαστε μία άλλη φωνή για να υποστηρίξει τα δικαιώματά μας ως Ελληνορθοδόξων στην Ανατολή.

– Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος της Τουρκίας στις εξελίξεις;

Βεβαίως, όλα αυτά γυρνάνε πίσω στην ισλαμιστική επανάσταση, και τα πράγματα εξελίσσονται με αυτό τον τρόπο εδώ και κάποια χρόνια. Υπάρχει λόγος που ξεκίνησαν και έφεραν εις πέρας την επιχείρηση από τα τουρκικά σύνορα. Η Τουρκία είναι σίγουρα ένας από τους παίκτες στις εξελίξεις, και δεν νομίζω ότι χρειαζόμαστε πολλές αποδείξεις για να καταλάβουμε ότι και το Ισραήλ ήταν σύμφωνο. Ο Νετανυάχου επέτρεψε έτσι στον ισραηλινό στρατό να προχωρήσει και να φτάσει ως την Δαμασκό, στην αρχή προσωρινά, τώρα μόνιμα. Εδώ η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, που ήδη οικονομικά ήταν είχαν καλές σχέσεις, γίνεται ολοφάνερη. Δεν ξέρω εάν ήταν συνεννοημένοι μεταξύ τους ή αν η Τουρκία απλώς ήταν σε συνεννόηση με τις ΗΠΑ, που από την αρχή υποστήριξαν την πτώση του Άσαντ για την υπεράσπιση, κατ’αυτούς, της δημοκρατίας. Αυτό που βλέπουμε όμως στην πραγματικότητα να συμβαίνει είναι ότι η Τουρκία ελέγχει ολόκληρη την βόρεια Συρία από τα σύνορα και μερικά χιλιόμετρα εντός του εδάφους, ενώ το Ισραήλ ελέγχει αντίστοιχο έδαφος από τα νότια.

– Τι περιμένετε από την ΕΕ; Πρόκειται να δούμε νέο κύμα προσφύγων σύντομα;

Νομίζω ότι όπως είδαμε ήδη και στην Αραβική Άνοιξη, ο κινητήριος παράγοντας εδώ είναι οι ΗΠΑ, που μπορούν να παρέμβουν από μακρόθεν και εκ του ασφαλούς, ενώ η Ευρώπη κάθεται άπραγη όμως στο τέλος θα πρέπει να πληρώσει τα σπασμένα. Εάν οι τρέχουσες εξελίξεις οδηγήσουν στο να γίνει η Συρία «κόμβος» των ισλαμιστικών οργανώσεων και κάθε είδους παρανομίας, σαν την Λιβύη, τότε αυτό θα επηρεάσει την Ευρώπη άμεσα. Ακόμη όμως και η Τουρκία, που τώρα συμμετέχει, μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά από μια τέτοια μελλοντική εξέλιξη. Προς το παρόν, οι Χριστιανοί της Συρίας παραμένουν στην χώρα ελπίζοντας ότι θα εξευρεθεί κάποια συναίνεση. Εάν όμως τα πράγματα πάρουν τροπή προς την εγκαθίδρυση ισλαμικού καθεστώτος, τότε μπορεί να δούμε πολλούς από τα παράλια να αναγκάζονται να διαφύγουν. Η προτεραιότητα για την Ευρώπη, κατά την γνώμη μου, θα έπρεπε να είναι να διαβεβαιώσουν ότι θα δοθεί η ευκαιρία στους πολίτες να διαλέξουν με την ψήφο τους την επόμενη κυβέρνηση, και ότι δεν θα αντικατασταθεί η δικτατορία με μία άλλη δικτατορία. Να αφήσουν τους ανθρώπους να διαλέξουν και να εγγυηθούν ότι θα υπάρξει δημοκρατικό Σύνταγμα στην χώρα, όπου κανείς δεν θα υφίσταται διακρίσεις.

Πηγή: Εστία της Κυριακής