Χάρης Καστανίδης: Το ΠΑΣΟΚ στη µοναξιά του περιθωρίου αν…

Ο πρώην υπουργός και πρώην βουλευτής Θεσσαλονίκης -λόγω συγκυρίας- Χάρης Καστανίδης είναι από τους σοφούς του πολιτικού συστήματος της χώρας. Γνωρίζει άριστα το πολιτικό τοπίο, αλλά και πρόσωπα και καταστάσεις και οι θέσεις του για τις πολιτικές εξελίξεις έχουν ξεχωριστή σημασία…

• Συνέντευξη στον Φίλιππο Δεργιαδέ

Κύριε Καστανίδη, η κοινωνία αντιδρά αρνητικά στην κυβερνητική πολιτική και το είδαμε πρόσφατα και στις διαδηλώσεις για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών. Ωστόσο το κυβερνών κόμμα, δείχνει να αντέχει. Που αποδίδεται αυτό;

Η κοινωνία, πράγματι, αντιδρά στη σύνολη κυβερνητική πολιτική. Προκειμένου για την τραγωδία των Τεμπών, έχει πεισθεί ότι δεν είναι στις προθέσεις της κυβέρνησης να αποκαλυφθεί κάθε πτυχή της τραγωδίας αυτής και να αποδοθούν πολιτικές και ποινικές ευθύνες σε όλους ανεξαίρετα τους πιθανούς υπαιτίους. Η συνθήκη αυτή δεν θα έλεγα ότι είναι χωρίς συνέπειες για την κυβέρνηση. Απώλεσε, ήδη, σοβαρό μέρος της εκλογικής της δύναμης στις ευρωεκλογές και οι δημοσκοπικές επιδόσεις της είναι χαμηλές. Διατηρεί μιαν ασθμαίνουσα πρωτιά, οφειλόμενη, κυρίως, στην αδυναμία της αντιπολίτευσης να εμφανισθεί ως αξιόπιστη εναλλακτική κυβερνητική λύση. Μια αμήχανη και ενδεής αντιπολίτευση, που τα διάφορα μέρη της έχουν ως ευκολότερη απασχόληση να συγκρούονται μεταξύ τους, παρά να συγκροτούν μιαν αποφασιστική πολιτική δύναμη.

Το ΠΑΣΟΚ, παρά την ευνοϊκή συγκυρία, δεν φαίνεται ικανό να εκφράσει τη δυσαρέσκεια της κοινωνίας. Είναι νωρίς ακόμα ή πρέπει να προτάξει ένα άλλο μείγμα εναλλακτικής πολιτικής;

Νωρίς; Είναι δυνατό να ισχυρισθεί κανείς σοβαρά ότι υπάρχει χρόνος στη διάθεσή μας; Μπήκαμε στον 6ο χρόνο διακυβέρνησης από τον κ. Μητσοτάκη και το κόμμα του και στον 4ο χρόνο αρχηγίας του κ. Ανδρουλάκη, ενώ την ίδια ώρα οι πολίτες αγκομαχούν από τα καθημερινά προβλήματα και η χώρα πορεύεται σε ένα δυστοπικό διεθνές περιβάλλον χωρίς πυξίδα. Χρειαζόμαστε επειγόντως ένα ισχυρό και ελπιδοφόρο ΠΑΣΟΚ, με πειστικές προτάσεις, με συνεκτικό αφήγημα για ένα καλύτερο μέλλον της χώρας και των πολιτών. Αυτά, βέβαια, προϋποθέτουν επαρκή μορφωτικά, συγκροτημένη ιδεολογικά και ικανή πολιτικά, ηγεσία. Η πολιτική δεν είναι ένα άθροισμα τακτικισμών και δευτερευουσών σε σημασία προτάσεων, είναι η ενατένιση του κόσμου όπως επιθυμείς να είναι, μέσω ενός συγκροτημένου σχεδίου.

Κάποιοι υποστηρίζουν εμφατικά πως η μόνη λύση είναι η συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων. Υπάρχει γόνιμο ή βατό έδαφος για να προχωρήσει αυτή η πρόταση και αν ναι, με ποια κόμματα;

Πριν από λίγο καιρό, παρατηρήθηκε μια αντιφατική πολυφωνία στο ΠΑΣΟΚ, σχετικά με πιθανές συνεργασίες με άλλα κόμματα. Φανερώθηκαν τρεις γραμμές. Μια που προκρίνει συνεργασία με άλλες δυνάμεις του προοδευτικού χώρου, ιδιαίτερα στην περίπτωση που δεν μπορεί να σχηματισθεί αυτοδύναμη κυβέρνηση. Μια δεύτερη, που χωρίς να το πολυφωνάζει, θα έβλεπε ως δυνατή τη συνεργασία με τη Νέα Δημοκρατία, για να μην μείνει η χώρα ακυβέρνητη και οδηγηθεί σε συνεχόμενες εκλογές. Και μια τρίτη, που στερεοτυπικά αναφέρεται στην αυτόνομη πορεία του ΠΑΣΟΚ. Είναι αυτονόητη η επιδίωξη για το ΠΑΣΟΚ να επιτύχει το μεγαλύτερο εκλογικό ποσοστό, την εκλογική πρωτιά και, ει δυνατόν, την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία. Ερώτημα μπορεί να προκύψει αν οι εκλογικές επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ και των άλλων κομμάτων δεν οδηγούν σε σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης. Η συνεργασία με την Δεξιά αποκλείεται, για προφανείς λόγους. Άρα, πρέπει να επιδιωχθεί η προγραμματική συμφωνία και κυβερνητική συνεργασία με δυνάμεις του προοδευτικού τόξου. Η θέση «ούτε με την Δεξιά ούτε με την Αριστερά» σε κατατάσσει σε περιθωριακή μοναξιά και στρέφει τους πολίτες είτε προς τα Δεξιά είτε προς την αποχή, αφού δεν θα βλέπουν τη δυνατότητα σχηματισμού προοδευτικής κυβέρνησης.

Γιατί οι πολίτες στρέφονται προς την άκρα δεξιά και τον λαϊκισμό. Γιατί δεν βλέπουν την ελπίδα στο λεγόμενο δημοκρατικό προοδευτικό χώρο;

Η αποτυχία των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, με την συγκέντρωση του πλούτου σε λίγους, την αύξηση των ανισοτήτων, τη διάλυση της σφαίρας των δημοσίων αγαθών και την αλλοίωση των δημοκρατικών θεσμών, δεν συνοδεύτηκε από πειστικές απαντήσεις της σοσιαλδημοκρατίας και της Αριστεράς. Οι προοδευτικές δυνάμεις οφείλουν γρήγορα να παρουσιάσουν ένα συνεκτικό σχέδιο για το πως η πολιτική θα επαναποκτήσει το πρωτείο έναντι της οικονομίας, για το πως θα αντιστρέψουν το νεοφιλελεύθερο δόγμα και θα «διορθώσουν» τις αγορές προς όφελος της κοινωνίας, των ανθρώπων και των ελπίδων τους, προς όφελος της δικαιοσύνης και της αληθινής Δημοκρατίας. Έχουν καθυστερήσει και ο κίνδυνος της ακροδεξιάς είναι, γι’ αυτό, παρών.

Στην πόλη της Θεσσαλονίκης, παρότι ξεκίνησε η λειτουργία του μετρό, πολλά μένουν να γίνουν και οι πολίτες θεωρούν ότι η πόλη σε σχέση με την Αθήνα είναι «ριγμένη». Γιατί τόσα χρόνια δεν πετύχαμε μία ισόρροπη ανάπτυξη;

Αν εξαιρέσουμε την δεκαετία του ’80, στη διάρκεια της οποίας οι πολιτικές του ΠΑΣΟΚ ενίσχυσαν οικονομικά και θεσμικά την αυτοδιοίκηση, με αποτέλεσμα να ευνοηθεί η περιφέρεια, στον υπόλοιπο μεταπολιτευτικό χρόνο, το μητροπολιτικό κέντρο δεν επέτρεψε την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη. Αυτό οφείλεται, αφενός στο γεγονός ότι ουδέποτε υπήρξε συνολικός περιφερειακός σχεδιασμός, εστιασμένος στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιφέρειας, αφετέρου δε στην ενσωμάτωση των τοπικών ηγεσιών στις επιδιώξεις των κεντρικών κομματικών γραφειοκρατιών, μέσω της διανομής, της προσδοκίας ή της απειλής αξιωμάτων.

Πώς σχολιάζετε την εκλογή Τασούλα ως Προέδρου της Δημοκρατίας;

Ο κ. Μητσοτάκης μετέτρεψε την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από μια συναινετική μεταξύ κομμάτων διαδικασία, σε χειραγωγημένη κομματικά διαδικασία. Η συνταγματική επιταγή, να εκφράζεται στο πρόσωπο του ρυθμιστή του πολιτεύματος η ενότητα του έθνους, πρέπει να αποκατασταθεί. Στην επόμενη συνταγματική αναθεώρηση, συνεπώς, πρέπει να επανέλθει η πρόβλεψη να εκλέγεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με ενισχυμένη πλειοψηφία, χωρίς προσφυγή σε πρόωρες εθνικές εκλογές. Εύχομαι στον κ. Τασούλα να υπερβεί την κομματική του καταγωγή κατά την άσκηση των καθηκόντων του.