- Του Νίκου Φωτόπουλου
Μετά από 40 χρόνια υποσχεσιολογίας, 14 κυβερνήσεις και 27 υπουργούς δικαιοσύνης η Θέμις… βλέπει επιτέλους νέο δικαστικό μέγαρο στη Θεσσαλονίκη, έστω και ως προσωρινή διέξοδο με προοπτική τουλάχιστον δεκαετίας! Το νέο κτήριο βρίσκεται υπό κατασκευή εντός του λιμανιού και θα παραδοθεί σε χρήση στο Εφετείο και την Εισαγγελία Εφετών σε 18 μήνες.
Ίσως δεν είναι το δικαστικό μέγαρο που θα ήθελε ο νομικός κόσμος, προφανώς δεν πρόκειται για κάποιο μεγαλόπρεπο κτίριο με προοπτική 50ετίας που θα εξυπηρετούσε ενιαία τις δραστηριότητες της δικαιοσύνης όλων των βαθμών ενιαία, όμως έρχεται σε μια στιγμή κατά την οποία το υπάρχον μέγαρο του 1970 πλέον ασφυκτιά και βρίσκεται σε άθλια κατάσταση…
Υπό αυτές τις συνθήκες την περασμένη Τρίτη, ο υπουργός δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, παρέστη στην υπογραφή σύμβασης παραχώρησης ενός νέου κτηρίου μέσα του λιμάνι, σχεδόν απέναντι από το υπάρχον μέγαρο, που θα στεγάσει μέρος των δικαστικών υπηρεσιών προσφέροντας τη δυνατότητα ριζικής σταδιακής ανακαίνισης του παλαιού.
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, θα παραχωρηθούν 4.100 τ.μ. στο υπό κατασκευή Leed Gold κτίριο της ΠΑΕΓΑ (εταιρία γενικών αποθηκών) για γραφεία και 4.600 τ.μ. σε αποθήκες του ΟΛΘ που θα ανακατασκευαστούν για να στεγάσουν γραφεία, 14 νέα ακροατήρια και άλλες υπηρεσίες του Εφετείου και της Εισαγγελίας Εφετών.
Όπως ανέφερε ο υπουργός δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, οι εγκαταστάσεις στο λιμάνι Θεσσαλονίκης, μετά τις αναγκαίες εργασίες (στατικές ενισχύσεις, ριζική ανακαίνιση, ενεργειακή αναβάθμιση κλπ), θα παραδοθούν προς χρήση στις δικαστικές υπηρεσίες σε 18 μήνες. Το πόσο θα παραμείνουν εκεί; Τουλάχιστον μια δεκαετία, σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, αλλά όπως έχει δείξει η ιστορία της πόλης… ουδέν μονιμότερον του προσωρινού.
Πεζογέφυρα
Η πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Θεσσαλονίκης, Σοφία Μαντζακίδου, ανέφερε στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» ότι «πρέπει να γίνει ειδική μελέτη για τη μεταστέγαση των υπηρεσιών, να βελτιωθούν οι διαβάσεις για την πρόσβαση των ατόμων με κινητικά προβλήματα προς το υφιστάμενο και το νέο δικαστικό μέγαρο, και τέλος να δημιουργηθεί μια σύγχρονη πεζογέφυρα που θα συνδέει τα δύο κτίρια, ώστε οι υπηρεσίες τους να συλλειτουργούν και να μη χάσουν τη συνεκτικότητά τους».
Ο εκπρόσωπος Τύπου του Εφετείου, Νικόλαος Βόκας, επισήμανε ότι «στο ήδη υφιστάμενο δικαστικό μέγαρο, συνολικής επιφανείας 39.861,67 τ.μ, το οποίο θα ανακαινιστεί στατικά, λειτουργικά και ενεργειακά με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 79.000.000 ευρώ, θα αναπτυχθούν ορθολογικά και ισόρροπα οι υπηρεσίες του Πρωτοδικείου και της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης, οι οποίες σήμερα, ιδιαίτερα μετά την πρόσφατη ενοποίηση των δικαστηρίων του πρώτου βαθμού, ασφυκτιούν από τους οικιστικά περιορισμένους, λειτουργικά και αισθητικά υποβαθμισμένους χώρους του υφιστάμενου δικαστικού μεγάρου, που, πέραν των άλλων, εγκυμονούν και σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των εργαζομένων και των προσερχομένων σε αυτούς πολιτών».
Χωρίς άδεια το παλαιό μέγαρο…
Και πολύ κομψά τα είπε! Βλέπετε, το παλαιό μέγαρο της 26ης Οκτωβρίου ανεγέρθηκε επί δικτατορίας… αυθαίρετα, χωρίς άδεια(!) επάνω σε αρχαία και γι αυτό εύκολα διακρίνεται να «καταπίνει» σε κάποια σημεία τα βυζαντινά τείχη της πόλης. Έχοντας ρηχά θεμέλια αναπτύχθηκε σε τέσσερις ορόφους με αποτέλεσμα να μην μπορεί να προστεθεί επιπλέον όροφος, για λόγους στατικότητας. Γρήγορα άρχισε να παρουσιάζει προβλήματα, κυρίως διαρροών, ενώ ο μεγάλος σεισμός του 1978 του προκάλεσε σοβαρές βλάβες. Παρά τις επισκευές και αρκετές προσπάθειες μερικής ανακαίνισης στο πέρασμα των ετών το κτίριο ποτέ δε συνήλθε.
Όποιοι βιώνουν την καθημερινότητα του δικαστικού μεγάρου έχουν εφιαλτικές μνήμες από τα δικαστήρια της θερινής περιόδου, με το σύστημα κλιματισμού να υπολειτουργεί με απίστευτη συνέπεια, παρά τα αμύθητα κονδύλια που διατέθηκαν για επισκευές. Μέσα στην αφόρητη ζέστη κάθιδροι δικαστές και δικηγόροι με γραβάτες και κοστούμια να προσπαθούν να αποδώσουν δικαιοσύνη σε συνθήκες τριτικοσμικές…
Εν τω μεταξύ, καθώς οι ανάγκες αυξάνονταν και δεν υπήρχαν αρκετές αίθουσες, άρχισαν να εφευρίσκονται απίθανες λύσεις πέρα από κάθε επιστημονική λογική! Αίθρια και δημόσιοι χώροι έκλειναν με γυψοσανίδες και μετατρέπονταν σε γραφεία δικαστών κι εισαγγελέων. Το υπόγειο… επιστρατεύτηκε και μετατράπηκε σε αίθουσες ακροατηρίων εν μέσω διαμαρτυριών των δικηγόρων! Οι τουαλέτες κλονίζουν ακόμη και τον πιο ανεκτικό υπάλληλο του υγεινομικού…
Στο πέρασμα των ετών το υπάρχον δικαστικό μέγαρο υπέστη και τρεις βομβιστικές επιθέσεις! Μια από αυτές άνοιξε έναν τεράστιο κρατήρα ανάμεσα στο ισόγειο και το υπόγειο που παρέμεινε ανοιχτός επι σειρά ετών ώσπου να επισκευαστεί.
Οι πρώτες σκέψεις
Οι πρώτες σκέψεις για νέο δικαστικό μέγαρο έπεσαν στο τραπέζι στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 κι έκτοτε οι παρεπιδημούντες στα δικαστήρια της Θεσσαλονίκης έχουν ακούσει ανακοινώσεις από τα πλέον επίσημα χείλη με τις πλέον πιθανές και απίθανες προτάσεις:
- Επέκταση στο πλάι, στο υπαίθριο πάρκινγκ των δικηγόρων που όμως από κάτω έχει αρχαία
- Προσθήκη 5ου ορόφου που η στατικότητα του κτηρίου δεν επιτρέπει
- Επέκταση σε κτήριο του λιμανιού (τελικά αυτό γίνεται) που θα συνδέει τα δυο μέγαρα με αερογέφυρα)
- Παραχώρηση του γειτονικού κτηρίου του ΙΚΑ Πύλης Αξιού που όμως είναι μικρό και στο οποίο αντιδρούσε η ηγεσία του εκάστοτε υπουργείου Υγείας
- Ενοικίαση από ιδιώτες παλαιού βιοτεχνικού κτηρίου πίσω απ το δικαστικό μέγαρο που όμως τελικά δε συμφώνησαν
- Και η πιο σοβαρή λύση μάλλον, της ανέγερσης ολοκαίνουργιου δικαστικού μεγάρου πάνω από την περιφερειακή οδό, κοντά στο νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» σε οικοπεδική έκταση του δημοσίου. Αυτό «κόλλησε» ωστόσο στο πολύ υψηλό κόστος αλλά και στην αντίδραση πολλών δικηγόρων που έχουν διαμορφώσει τα γραφεία και τη δραστηριότητα τους πλησίον του υπάρχοντος κτηρίου δεκαετίες τώρα…
Κάπως έτσι, το νέο κτήριο που διαμορφώνεται στο λιμάνι και θα λειτουργήσει με ΣΔΙΤ σε 18 μήνες όπως λέει το υπουργείο, αποτελεί αναμφίβολα μια ανακουφιστική λύση για τα αμέσως επόμενα χρόνια. Η ικανοποίηση είναι εμφανής από τις δηλώσεις δικηγόρων, δικαστικών υπαλλήλων και γενικότερα των λειτουργών της Θέμιδος.
Η πιο κοντινή λύση
«Κατέστη αναγκαίο κατ’ αρχάς για το χρόνο της ανακατασκευής να υπάρξει έστω μια μερική μεταφορά των δικαστικών υπηρεσιών σε κάποιον άλλο χώρο. Όλο το προηγούμενο διάστημα έγιναν μεγάλες προσπάθειες ανεύρεσης του χώρου αυτού απ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς κι από το υπουργείο κι από την Επιτροπή Διοίκησης του μεγάρου και η πιο κοντινή λύση είναι στο λιμάνι», δήλωσε ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Φινοκαλιώτης.
«Προέκυψε το κτήριο αυτό το οποίο ούτως ή άλλως κατασκεύαζεται τώρα στο λιμάνι και μας παραχωρείται κάποιος χώρος που πιστεύουμε ότι θα μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες κάποιων υπηρεσιών. Άλλωστε η μετακίνηση των υπηρεσιών θα γίνει βάση της χωρητικότητας του καινούργιου κτηρίου», είπε η υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του Συλλόγου Δικαστικών Υπαλλήλων, Χριστίνα Χριστογιάννη.
«Ο εκσυγχρονισμός της δικαιοσύνης περνά και μέσα από την κτηριακή αναβάθμιση των δικαστικών υπηρεσιών. Χαιρετίζουμε το πρόγραμμα κατασκευής δικαστικών μεγάρων στην Κεντρική Μακεδονία, συμπεριλαμβανομένης της ανακαίνισης του Δικαστικού Μεγάρου Θεσσαλονίκης. Μια εκκρεμότητα του παρελθόντος βρίσκει σήμερα τη λύση της», ανέφερε ο επικεφαλής του Ομίλου Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Δικαιοσύνης, δρ Χρήστος Μπαξεβάνης.
Σύμβαση παραχώρησης
Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι τη σύμβαση παραχώρησης του νέου κτηρίου υπέγραψαν η υπηρεσιακή γραμματέας του υπουργείου δικαιοσύνης Βασιλική Γιαβή, ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΛΘ, Ιωάννης Τσάρας και η Ελένη Χρυσοπούλου, εξουσιοδοτημένη της εταιρείας Dimera Land & Properties (DLP) Investments ltd.
