- Της Βάσως Βεγίρη
Έντονη ανησυχία όχι μόνο για το ύφος αλλά και για το ίδιο το μέλλον της ανάπλασης της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ)-ακόμη και για τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του εθνικού εκθεσιακού φορέα- εγείρει η ξαφνική και μάλιστα χωρίς αιτιολόγηση κατακόρυφη αύξηση του προϋπολογισμού του έργου, που ανακοίνωσε η διοίκηση του Υπερταμείου και παρουσιάζει η εφημερίδα «Θεσσαλονίκη».
Μόλις την περασμένη Τετάρτη, ο επικεφαλής της μονάδας συμβάσεων στρατηγικής σημασίας (PPF) και εκτελεστικό μέλος του δ.σ. του Υπερταμείου Παναγιώτης Σταμπουλίδης, από το βήμα του 8ου Συνεδρίου Prodexpo North, εκτόξευσε τον προϋπολογισμό του έργου στα 370 εκατ. ευρώ, από τα 300 εκατ. ευρώ που είχε ανακοινώσει το ίδιο το Υπερταμείο πριν από ελάχιστους μήνες (λιγότερο από έναν χρόνο), ανακοινώνοντας παράλληλα και σημαντικές αλλαγές στο χρηματοδοτικό μείγμα και τον επιμερισμό του κόστους.
Ειδικότερα, στις 21 Μαΐου 2024, με ανακοίνωσή του το Υπερταμείο γνωστοποιούσε ότι «Ξεκινάει η διαδικασία προκήρυξης του διαγωνισμού για το εμβληματικό έργο της ανάπλασης της ΔΕΘ». Στην εν λόγω ανακοίνωση οι απαιτούμενες επενδύσεις προσδιορίζονταν στα 300 εκατ. ευρώ, ενώ αναφερόταν ότι η δημόσια συμμετοχή μπορεί να ξεπεράσει το ένα τρίτο του προϋπολογισμού του έργου «με εξασφαλισμένους πόρους έως 120 εκατ. ευρώ (αθροιστικά από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το Περιφερειακό Πρόγραμμα ΕΣΠΑ της Κεντρικής Μακεδονίας)» και ότι «οι υπόλοιποι πόροι θα προέλθουν από ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης και τραπεζικό δανεισμό». Ο τραπεζικός δανεισμός, όπως είχε γίνει γνωστό, αφορούσε τον δανεισμό του εθνικού εκθεσιακού φορέα, δηλαδή της ΔΕΘ-Helexpo Α.Ε., προοπτική που υπερθεμάτιζε και η διοίκησή του και γινόταν λόγος για δάνεια έως 60 εκατ. ευρώ.
Το πλάνο που παρουσίασε όμως από το βήμα του 8ου Συνεδρίου Prodexpo North την Τετάρτη 5 Μαρτίου ο κ. Σταμπουλίδης, έχει δυο μείζονες διαφοροποιήσεις:
– Το ύψος της επένδυσης ανέρχεται πλέον στα 370 εκατ. ευρώ
– Η κρατική δαπάνη στα θα κυμανθεί στα 120 εκατ. ευρώ, στα οποία θα προστεθεί και η συνεισφορά της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας-περί τα 20 εκατ. ευρώ για τον χώρο πρασίνου και διάθεση άλλων 230 εκατ. ευρώ από τον ιδιώτη επενδυτή, ενώ δεν υπάρχει πλέον καμία αναφορά για συμμετοχή του ίδιου του εθνικού εκθεσιακού φορέα στο project με δανεισμό.
Δηλαδή από τα 180 εκατ. συμμετοχή του ιδιώτη επενδυτή σε ένα project 300 εκατ., προϋπολογισμός που ίσχυε μέχρι πρότινος, έχουμε φτάσει ξαφνικά – και μάλιστα χωρίς αιτιολόγηση – στα 370 εκατ. ευρώ με ζητούμενη ιδιωτική συμμετοχή 230 εκατ. ευρώ.
Αμέσως μετά, ο κ. Σταμπουλίδης έσπευσε να τονίσει ότι από εδώ και πέρα «θα επικαιροποιηθεί το χρηματοδοτικό μοντέλο για να δούμε την πρώτη αντίδραση της αγοράς» και εκτιμάται ότι οι επαφές με την αγορά και υποψήφιους επενδυτές θα ενταθούν από τον επόμενο μήνα. Όταν μάλιστα εισέπραξε επί τόπου κριτική από τον διευθύνοντα σύμβουλο της DIMAND Δημήτρη Ανδριόπουλο ότι «δεν βγαίνουν τα μαθηματικά για τη χρηματοδότηση και τον ιδιώτη που θα συμμετέχει στην ανάπλαση με τα 25.000 τ.μ. που προβλέπεται ότι μπορεί να κατασκευάσει, εκτός αν μιλάμε για τετράγωνο στο Μανχάταν», έσπευσε επίσης να δεσμευτεί πως το business plan θα καταστήσει το project βιώσιμο.
Σημειωτέον ότι η DIMAND έχει γνωστοποιήσει το ενδιαφέρον της για το project της ανάπλασης, ενώ αίσθηση είχε προκαλέσει στις αρχές του Οκτωβρίου του 2023 η επισήμανσή του κ. Ανδριόπουλου από το βήμα της πρώτης παρουσίασης του σχεδίου της εταιρείας για το βιομηχανικό συγκρότημα «ΦΙΞ» ότι «αν η Θεσσαλονίκη οραματιστεί σωστά την ανάπτυξη της έκτασης της ΔΕΘ και γίνουν και τα υπόλοιπα που χρειάζεται να γίνουν, η πόλη έχει τέτοια ιστορία, που αν αξιοποιήσει το παρελθόν της, μπορεί να διπλασιάσει την οικονομία της». Ενδιαφέρον για το project της ανάπλασης της ΔΕΘ έχει εκφραστεί δημοσίως και από την ΜΕΤΚΑ.
Θα παραμείνει ο δημόσιος χαρακτήρας;
Στην ανακοίνωση του περσινού Μαΐου, το Υπερταμείο δήλωνε κατηγορηματικά ότι «διασφαλίζεται οριστικά ο δημόσιος χαρακτήρας της ΔΕΘ-HELEXPO, καθώς η εταιρεία παραμένει 100% θυγατρική του Υπερταμείου» και ότι η Σύμβαση Παραχώρησης θα προβλέπει πως ο ιδιώτης που θα οριστεί ανάδοχος μετά τον Διαγωνισμό, θα κληθεί να παρέχει υπηρεσίες στη ΔΕΘ-HELEXPO, η οποία είναι ο αναθέτων φορέας του Έργου.
Κάτι που μένει να αποδειχθεί στην πράξη, καθώς με βάση τα παραπάνω δεδομένα και εξελίξεις και την εξαίρεση της εταιρείας από τη χρηματοδότηση του project της ανάπλασης με παράλληλη μεγάλη αύξηση της αιτούμενης συμμετοχής από τον ιδιώτη επενδυτή είναι απορίας άξιο γιατί ο ιδιώτης επενδυτής να μη ζητήσει ως αντάλλαγμα και την εκθεσιακή-συνεδριακή δραστηριότητα.
Πρόσθετο μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει όσον αφορά την ανάπλαση αν δεν τα βρουν Δημόσιο και ενδιαφερόμενοι επενδυτές, καθώς ο κ. Σταμπουλίδης από το βήμα του 8ου Prodexpo North ήταν σαφής και κατηγορηματικός ότι το έργο δεν μπορεί να γίνει χωρίς συμμετοχή ιδιώτη, αλλά και τι υπονοεί το Υπερταμείο όταν υπόσχεται προς τους επενδυτές «βιωσιμότητα» και εάν αυτό επηρεάσει περαιτέρω τον προϋπολογισμό.
Το σχέδιο μετατροπής της ΔΕΘ σε… ConfEx Park
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τον σχεδιασμό που είχε ανακοινωθεί από το Υπερταμείο, ως βέλτιστο πλάνο για το «ConfEx Park» (σ.σ. όπως θα μετονομαστεί η ΔΕΘ) προβλέπεται η δημιουργία πέντε τομέων / δραστηριοτήτων: πάρκο, πράσινοι χώροι και χώροι αναψυχής, χώροι εκθέσεων και συνεδρίων, επιχειρηματικό κέντρο και ξενοδοχείο, υπόγεια στάθμευση.
Το νέο Συνεδριακό Κέντρο και τα τρία Περίπτερα (σ.σ. βιοκλιματικά κτίρια) τα οποία προβλέπεται να παραμείνουν στον έλεγχο της ΔΕΘ-Helexpo θα καλύπτουν 91.000 τ.μ. , ενώ στη βόρεια πλευρά του ακινήτου της ΔΕΘ θα δημιουργηθεί το Business Center, που θα αποτελείται από τέσσερα κτίρια ξενοδοχείο 12.000 τ.μ., δύο εμπορικά κτίρια 6.500 τ.μ. , γραφεία 5.000 τ.μ. και αίθουσα πολλαπλών χρήσεων 2.000 τ.μ. (συνολικά περί τα 25.000 τ.μ.), τα οποία και αφορούν τον ιδιωτικό τομέα.
Παράλληλα, σχεδόν το 60% της σημερινής έκτασης μετατρέπεται σε Μητροπολιτικό Πάρκο με πυκνή φύτευση και θα δημιουργηθεί αστικό πάρκο 113.616 τ.μ. μαζί με την έκταση της Αγίας Φωτεινής.
«Ο χώρος της ΔΕΘ βγήκε στο παζάρι»
«Οι αριθμοί δεν βγαίνουν». Αυτό σχολιάζουν οι κινήσεις πολιτών στη Θεσσαλονίκη που αντιτίθενται στο «φαραωνικό», όπως το χαρακτηρίζουν, σχέδιο για την ανάπλαση της ΔΕΘ.
Στη σκιά των ανακοινώσεων που έγιναν στο πλαίσιο του συνεδρίου 8ο Prodexpo North ότι το έργο της ανάπλασης «σκαρφαλώνει» στα 370 εκατ. ευρώ , τόσο η «Κίνηση Πολιτών για το Μητροπολιτικό Πάρκο στο χώρο της ΔΕΘ» και τη «Βιώσιμη Ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης» όσο και η Σύμπραξη «Όλη η ΔΕΘ ένα πάρκο» αισθάνονται δικαιωμένοι που επέμεναν ότι υπάρχει ασάφεια στο προωθούμενο σχέδιο ανάπλασης τόσο περί του κόστους, όσο και περί των πηγών χρηματοδότησης και εν τέλει του χρονοδιαγράμματος.
«Αλλάζουν συνεχώς χρηματοδοτικά σχέδια επειδή απλούστατα δεν γίνεται να τετραγωνιστεί ο κύκλος. Αυτά που έχουν στο μυαλό τους δεν μπορούν να γίνουν πράξη. Δεν βγαίνουν οι αριθμοί, οι ίδιοι διαψεύδουν αυτά που έλεγαν πριν από λίγο καιρό», σχολιάζει μιλώντας στη «Θ» ο Γιάννης Μαγκριώτης, εκ μέρους της Κίνησης.
«Είναι εκπληκτικό», προσθέτει και συνεχίζει: «τα 124 εκ. ευρώ του 2013, έγιναν 200 εκ. ευρώ, το 2022, 300 εκ. ευρώ μέχρι την τελευταία ανακοίνωση του Υπερταμείου και της θυγατρικής του ΔΕΘ, στις 25/2/25 και, προχθές στο συνέδριο τα ανέβασαν στα 370 εκ. ευρώ. Είναι σίγουρο, όσο θα πλησιάζουν στον χρόνο του διαγωνισμού, θα συνεχίζουν να το ανεβάζουν, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των εργολάβων».
Σύμφωνα με την Κίνηση, ασαφές είναι επίσης ποιος θα εκμεταλλεύεται τις εγκαταστάσεις, ενώ και το χρονοδιάγραμμα είναι στον αέρα. «Η αρχική φιλοδοξία ήταν το έργο να είναι έτοιμο το 2026 για τον εορτασμό των 100 χρόνων της ΔΕΘ. Πέρσι, ανακοινώθηκε ότι μετατίθεται ο χρόνος έναρξης κατασκευής κατά πέντε χρόνια, συνεπώς η παράδοση πηγαίνει στο 2031. Ούτε με τεχνητή νοημοσύνη να δούλευαν, ούτε ασκήσεις επί χάρτου να έκαναν, δεν μπορούν να υλοποιήσουν το έργο στο χρόνο που προβλέπουν», τονίζει ο κ. Μαγκριώτης.
«Να γίνει δημοψήφισμα»
«Γιατί ξαφνιάζει το ποσό των 370 εκατ ευρώ; Όταν η εκτίμηση το 2010 ήταν 120 εκατ. ευρώ και καθώς τα χρόνια περνούσαν, το ποσό ανέβαινε ώστε το 2024 να μιλάμε για 300 εκατ. ευρώ και σήμερα αρχές 2025 να φτάνει στα 370 εκατ. ευρώ; Και το βαρέλι φαίνεται να μην έχει πάτο», τονίζει μιλώντας στη «Θ» η Αγγελική-Γαβριέλλα Σαμψωνίδου, μέλος του Συντονιστικού της Σύμπραξης ΟΛΗ η ΔΕΘ ένα Πάρκο.
«Επιβεβαιωνόμαστε και ως Σύμπραξη αλλά και όλοι εκείνοι οι φορείς που έχουμε αντιταχθεί στην σχεδιαζόμενη ανάπλαση», προσθέτει και συνεχίζει: «Είναι τυχαίο που την είδηση αυτή την έχουμε από το συνέδριο για την κτηματαγορά; Real Estate δηλαδή σε όλο του το μεγαλείο. Επιχείρηση κερδοφόρα, το καλύτερο φιλέτο της πόλης γι’ αυτούς, για εμάς, ωστόσο, ο μοναδικός δημόσιος χώρος, η μοναδική ευκαιρία για τη Θεσσαλονίκη ο χώρος της ΔΕΘ να γίνει αληθινό Μητροπολιτικό Πάρκο με υψηλό πράσινο που τόσο ανάγκη έχει η πόλη».
«Τώρα ελπίζουμε όλοι να έχουν καταλάβει ότι ο χώρος της ΔΕΘ βγήκε στο παζάρι και οι μόνοι που χάνουν εάν γίνει αυτή η ανάπλαση είναι ο κόσμος της Θεσσαλονίκης που δεν έχει πράσινο και δέντρα, που θρηνεί για 1.500 πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο από τη ρύπανση και τσουρουφλίζεται κάθε καλοκαίρι από το πολύ τσιμέντο. Είναι η ώρα πια να ερωτηθούμε και οι πολίτες της Θεσσαλονίκης για αυτό που πάει να γίνει στον χώρο της ΔΕΘ και να αποφασίσουμε οι ίδιοι για το μέλλον της πόλης μας με ένα τοπικό δημοψήφισμα», επισημαίνει η κ. Σαμψωνίδου.
