«Σκιάζουν» την Τσιμισκή τα ξενοίκιαστα καταστήματα

• Της Λίνας Τσιρέκα

Για κάποιους αποτελεί το …ιερό δισκοπότηρο της αγοράς της Θεσσαλονίκης, ο δημοφιλέστερος εμπορικός προορισμός για, πολυεθνικές και μη, επιχειρήσεις, ενώ για κάποιους άλλους αποτελεί έναν ακόμη δρόμο στην καρδιά της πόλης, που γεμίζει ξενοίκιαστα καταστήματα. Ο λόγος για την οδό Τσιμισκή, που αν και εξακολουθεί να αποτελεί την πλέον ελκυστική εμπορική οδό της πόλης, εντούτοις το τελευταίο διάστημα αποκτά ολοένα και περισσότερα ξενοίκιαστα καταστήματα ακόμη και στο «φιλέτο» του δρόμου, όπως το αποκαλούν μεσίτες και ιδιοκτήτες, δηλαδή μεταξύ Παλαιών Πατρών Γερμανού και Αριστοτέλους.

Είναι χαρακτηριστικό πως τουλάχιστον 17 καταστήματα κατά μήκος της οδού Τσιμισκή είναι ξενοίκιαστα με δύο εξ αυτών να αποτελούν ολόκληρα κτήρια, ένα εκ των οποίων, μάλιστα, μέχρι πρότινος, στέγαζε δημοφιλές brand.

Την ίδια ώρα προβληματισμό δημιουργεί και η εικόνα της έτερης, δημοφιλούς, εμπορικής οδού της πόλης, της Μητροπόλεως που μετρά περί τα 15 ξενοίκιαστα καταστήματα. Όπως επισημαίνουν εκπρόσωποι της αγοράς ακινήτων, καλοί γνώστες του retail, το ανησυχητικό στην όλη υπόθεση είναι πως κάποια από τα ξενοίκιαστα καταστήματα είναι αδιάθετα για μήνες. Υπάρχει, δε, περίπτωση γωνιακού καταστήματος στο ύψος της οδού Μητροπόλεως λίγο μετά την Αριστοτέλους που παραμένει κλειστό για πάνω από δυο χρόνια.

Και όλα αυτά την ώρα που και σε κάθετους κεντρικούς εμπορικούς δρόμους, που τέμνονται από τις οδούς Τσιμισκή και Μητροπόλεως (όπως τη Χρυσοστόμου Σμύρνης, την Αγίας Σοφίας, την Κομνηνών κ.ά.) αρχίζουν να εμφανίζονται ξενοίκιαστα καταστήματα, γεγονός που δημιουργεί ανησυχία για το λιανεμπόριο στη Θεσσαλονίκη.

Πού κυμαίνονται οι τιμές

Στη Θεσσαλονίκη τα αδιάθετα καταστήματα δεν αποτελούν καινούργιο φαινόμενο. Μετά την πανδημία πολλές μικρές εμπορικές επιχειρήσεις δεν κατάφεραν να ανακάμψουν,  με αποτέλεσμα τα λουκέτα και οι άδειες βιτρίνες να πολλαπλασιάζονται. Ωστόσο από το 2019 και μετά η εικόνα άρχισε να αλλάζει, οι αιτούμενες τιμές μίσθωσης ξαναπήραν την ανιούσα, επιχειρήσεις ενίσχυσαν την παρουσία ή έκαναν την εμφάνιση τους στην καρδιά της Θεσσαλονίκης. Η περσινή μάλιστα χρονιά είχε χαρακτηριστεί ως η χρονιά του relocation (επαναχωροθέτηση), ενώ για μήνες η οδός Τσιμισκή έμοιαζε με εργοτάξιο καθώς καταστήματα βρισκόταν σε διαδικασία διαμόρφωσης των χώρων σύμφωνα με τις επιταγές των νέων ενοικιαστών.

Ωστόσο η φετινή χρονιά μοιάζει από την αρχή του έτους άνευρη για το λιανεμπόριο με αποτέλεσμα στα ξενοίκιαστα καταστήματα να προστίθενται και άλλα.

Όσο, δε, για τις τιμές ενοικίασης, αυτές παρουσιάζουν μια μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ της Τσιμισκή και της Μητροπόλεως, με τη δεύτερη να προσφέρει σημαντικά χαμηλότερα μισθώματα σε σχέση με την πρώτη. 

Πιο συγκεκριμένα, οι τιμές μίσθωσης στην Τσιμισκή κυμαίνονται από 50  έως 150 ευρώ το τμ –  εναπόκειται σε ποιο σημείο του δρόμου βρίσκεται το κατάστημά – ενώ στην οδό Μητροπόλεως οι τιμές ξεκινούν από 30 έως 80 ευρώ το τμ.

Γιατί κατεβαίνουν τα ρολά

Σύμφωνα με καλούς γνώστες της αγοράς, οι λόγοι που οδηγούν στο κατέβασμα των ρολών, ακόμη και στους πιο εμπορικούς δρόμους, είναι τρεις.

Ο ένας αφορά στις απαιτήσεις των ιδιοκτητών για αυξήσεις μισθωμάτων, που κάποιες φορές  δεν έχουν φρένο, με αποτέλεσμα όταν τα καταστήματα τους μείνουν ξενοίκιαστα, ακόμη και από απόλυτα συνεπείς ενοικιαστές να μην  πολυνοιάζονται πόσο άμεσα θα τα ξαναμισθώσουν.

Ο δεύτερος είναι η συνεχής διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου. Δεν είναι λίγοι οι επιχειρηματίες, πρακτική που δεν αφορά, μόνον, τις πολυεθνικές και τα μεγάλα καταστήματα, αλλά και μικρές επιχειρήσεις που επιλέγουν να δώσουν βαρύτητα στο ηλεκτρονικό τους κατάστημα.  Συχνά πλέον προκρίνουν άνοιγμα, ή μετακόμιση σε μικρότερο κατάστημα, σε κεντρικό σημείο, αλλά όχι επί της οδού Τσιμισκή, όπου θα ενοίκια είναι πιο υψηλά.

Ο τρίτος λόγος που τα καταστήματα κλείνουν, σε αυτές τις περιπτώσεις αφορά κυρίως μικρές επιχειρήσεις, είναι το γεγονός πως τα αυξημένα λειτουργικά κόστη σε συνδυασμό με τη καταναλωτική άπνοια, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ οικονομικής ασφυξίας.

Ξεπερνούν τα 2.200 τα ξενοίκιαστα

Στο μεταξύ, αξιοσημείωτο είναι πως όπως προκύπτει από ιστοσελίδες εύρεσης ακινήτων, τα ξενοίκιαστα καταστήματα στον δήμο Θεσσαλονίκης ξεπερνούν κατά τι τα 2.200 καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος ανάλογα με την επιφάνεια, αλλά και τις περιοχές στις οποίες βρίσκονται καθώς και αναφορικά με τις τιμές στις οποίες μισθώνονται. Σημειώνεται πως εξ αυτών μεσαίου προς μεγάλου μεγέθους (έως 500 τ.μ.) είναι μόλις τα 400 καταστήματα. Από αυτά ελάχιστα βρίσκονται στο κέντρο της πόλης.

Σε κάποια μάλιστα εξ αυτών λίγο πριν ξενοικιαστούν οι ένοικοί τους πουλούν τον εξοπλισμό τους προκειμένου να μπορέσουν να αποπληρώσουν λογαριασμούς που τους πνίγουν.

Επιφυλακτικοί για τη μίσθωση καταστημάτων

Πάντως όπως εξηγούν στη «Θ» έμποροι που δραστηριοποιούνται στην οδό Τσιμισκή και βλέπουν τα λουκέτα το τελευταίο διάστημα να αυξάνονται «πολλοί επίδοξοι επιχειρηματίες είναι επιφυλακτικοί στο να κάνουν επένδυση σε ένα κατάστημα, γνωρίζοντας τα υψηλά λειτουργικά κόστη με τα οποία θα βρίσκονται  αντιμέτωποι κάθε μήνα, παράλληλα με το υψηλό ενοίκιο, που θα πρέπει να καταβάλουν για ένα κατάστημα στην οδό Τσιμισκή. Οι μικρές επιχειρήσεις την αποφεύγουν τη συγκεκριμένη οδό,  παρόλο που ξέρουν πως αποτελεί τον πιο δημοφιλή δρόμο για όσους θέλουν να κάνουν τα ψώνια τους. Το αποτέλεσμα είναι ο δρόμος να γεμίζει με πολυεθνικές και δυνατούς παίκτες του λιανεμπορίου και εμείς να εξωθούμαστε σταδιακά εκτός του… παιχνιδιού».

Ο ρόλος του ηλεκτρονικού εμπορίου

Στις ηλεκτρονικές αγορές στρέφονται όλο και περισσότεροι Έλληνες την τελευταία δεκαετία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε πρόσφατα η Eurostat, ενώ το 2014 αγορές από το Internet έκανε το 39,88% των χρηστών του διαδικτύου, το ποσοστό αυτό έφτασε το 2024 σε 74,66%,  με τα capital controls αρχικά και την πανδημία στη συνέχεια να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη μεγάλη διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Σε επίπεδο ΕΕ, το 2014 αγορές από το Internet πραγματοποιούσε το 59,32% των χρηστών, ενώ το 2024 το αντίστοιχο ποσοστό διαμορφώθηκε σε 76,58%.

Τα πρωτεία στις ηλεκτρονικές πωλήσεις στην Ελλάδα κατέλαβε το 2024 η ένδυση και η υπόδηση με το  delivery φαγητού να ακολουθεί, ενώ η εν λόγω τάση επικρατεί και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Ειδικότερα, είδη ένδυσης και υπόδησης, συμπεριλαμβανομένων των αθλητικών ειδών ένδυσης, έχει αγοράσει από το Διαδίκτυο το 40,97% των χρηστών Internet στην Ελλάδα, φαγητό έχει παραγγείλει διαδικτυακά –κυρίως μέσω των πλατφορμών παραγγελιοληψίας και διανομής– το 34,63%, ενώ κατάλυμα έχει κλείσει μέσω Internet το 23,77%.