Το κυνήγι των επενδύσεων – φαντασµάτων άργησε 20 χρόνια

• Της Βάσως Βεγίρη

Βαριές «καμπάνες» ηχούν από το υπουργείο Ανάπτυξης για τις επιχειρήσεις της χώρας, που ενώ έλαβαν στο παρελθόν επιδοτήσεις για επενδύσεις τους που είχαν ενταχθεί στους παλαιότερους Αναπτυξιακούς Νόμους (Α.Ν.) του 2004 και του 2011 αυτές δεν ολοκληρώθηκαν και θα κληθούν να επιστρέψουν ό,τι ποσά πήραν. Εξίσου βαριές, όμως, αποδεικνύονται στην πράξη οι ευθύνες του ίδιου του ΥΠΑΝ επί σειρά δεκαετιών, που σύμφωνα με την ελληνική αλλά και την κοινοτική νομοθεσία όφειλε να μεριμνά για τους δέοντες ελέγχους κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των επενδύσεων αλλά και την τήρηση συγκεκριμένων όρων μετά την ολοκλήρωσή τους (σ.σ. μακροχρόνιες υποχρεώσεις των επιδοτούμενων επιχειρήσεων).

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τη σχετική πρόσφατη δήλωση του υπουργού Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκου, πρόκειται για πάνω από 1.400 επενδυτικά σχέδια, για τα οποία θα ζητηθεί από το κράτος η επιστροφή κεφαλαίων 480 εκατ. ευρώ που είχαν δοθεί ως επιδοτήσεις στα πλαίσια των Α.Ν. 3299 του 2004 και 3908 του 2011, ενώ ανάλογη είναι η κατάσταση και με τον Α.Ν. 4399 του 2016 και εκεί μάλιστα – όπως τόνισε – τα χρήματα είναι πολύ περισσότερα…

Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για επενδύσεις που αφορούν τους τομείς του τουρισμού και της μεταποίησης, ενώ όπως επισήμαναν στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» φορείς της αγοράς που ασχολούνται με τις επενδύσεις των  Α.Ν. ο τόσο μεγάλος αυτός αριθμός των επενδύσεων –«φαντασμάτων» που αρχίζει να κυνηγάει το υπουργείο Ανάπτυξης είναι πολύ πιθανόν να «κρύβει» μεγάλες συγκεντρώσεις τέτοιων προβληματικών επιδοτήσεων σε κάποιες περιοχές της χώρας, ιδιαίτερα όσον αφορά τον τουρισμό.

Σε ό,τι αφορά στη Βόρεια Ελλάδα, η απάντηση που έλαβε η «Θεσσαλονίκη» αναφορικά με τον αριθμό των εν λόγω προβληματικών επενδύσεων από το αρμόδιο ανώτερο διοικητικό στέλεχος της Διεύθυνσης Ιδιωτικών Επενδύσεων του υπουργείου Εσωτερικών-Τομέας Μακεδονίας και Θράκης, η οποία χειρίζεται τις αιτήσεις επενδύσεων του Α.Ν. ύψους από 1 έως 3 εκατ. ευρώ, ήταν ότι έχει εντοπιστεί μονοψήφιος  – και μάλιστα μικρός μονοψήφιος –  αριθμός τέτοιων υποθέσεων όσον αφορά τον Α.Ν. 3908/2011. Η συγκεκριμένη Υπηρεσία στο ΥΜΑΘ συστάθηκε το 2011, οπότε δεν έχει χειριστεί επενδύσεις του Α.Ν. του 2004.

Τις μικρότερες επενδύσεις (κάτω του 1 εκατ. ευρώ) των Α.Ν. στη Βόρεια  Ελλάδα τις διαχειρίζονται οι αρμόδιες Περιφέρειες, ενώ οι μεγαλύτερες των 3 εκατ. ευρώ ως γνωστόν υποβάλλονται απευθείας στο υπουργείο Ανάπτυξης. Το νέο αρμόδιο, αντίστοιχα, διοικητικό στέλεχος της Αυτοτελούς Διεύθυνσης Υποστήριξης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας μας απάντησε ότι επειδή δεν υπάρχει επίσημη ενημέρωση από το υπουργείο (σ.σ. Ανάπτυξης) ότι πρόκειται να ζητηθεί η επιστροφή των χρημάτων των επενδύσεων, δεν μπορεί να δώσει στοιχεία, παραπέμποντας στο γραφείο της Περιφερειάρχη, από το οποίο και ευελπιστούμε να τα έχουμε εν ευθέτω χρόνω.

Καίρια ερωτήματα

Στο μεταξύ, η δήλωση αυτή του κ. Θεοδωρικάκου έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις και σχόλια στην αγορά, καθώς θεωρείται ορθή ως προς το σκεπτικό εφόσον υπάρχουν τέτοια φαινόμενα, αλλά παράλληλα η αγορά του χώρου των κοινοτικών προγραμμάτων θέτει μέσω της «Θεσσαλονίκης» μια σειρά καίριων διαπιστώσεων και ερωτημάτων, καθώς είναι κοινή η αίσθηση ότι οι Αναπτυξιακοί Νόμοι στη χώρα μας έχουν καταντήσει να λειτουργούν με λογική …πολεοδομίας: καθυστέρηση, ρουσφέτι και δημόσιες σχέσεις για να εξυπηρετηθείς…:

– Οι αξιολογήσεις των αιτημάτων για υπαγωγή επενδύσεων αποδεδειγμένα εμφανίζουν μέχρι και δύο χρόνια καθυστέρησης, όπως και οι πληρωμές των επενδύσεων που έχουν ολοκληρωθεί. Επιπροσθέτως ανακοινώνονται οι εκταμιεύσεις χρημάτων κάθε τέλος έτους, αλλά κανείς δεν λέει πότε θα έπρεπε να πληρωθούν οι επιχειρήσεις.

– Από τα 13 καθεστώτα που προέβλεπε ο τελευταίος Α.Ν. (4887) του 2022 έχουν προκηρυχθεί μόνο τα έξι!

– Έχει γίνει της μόδας κάθε υπουργός Ανάπτυξης να αλλάζει τον Α.Ν., ομολογώντας επί της ουσίας την αποτυχία του προηγούμενου σε πολλά σημεία.

– Υποχρέωση της πολιτείας και των υπηρεσιών του υπουργείου είναι να παρακολουθεί αποτελεσματικά τις επενδύσεις για να πιστοποιεί την πρόοδο των εργασιών και την επιτυχή ολοκλήρωσή τους. Αλλιώς τι νόημα θα είχε να δίνει το κράτος χρήματα χωρίς αντίκρισμα!  Το γεγονός ότι τόσο χρόνια από τον Αναπτυξιακό του 2004 και τους Α.Ν. του 2011 και 2013 δεν ολοκληρώθηκαν επενδύσεις δεν το ήξεραν οι υπηρεσίες και οι πολιτικές ηγεσίες; Για ποιο λόγο τότε έδιναν οριζόντιες παρατάσεις; Για ποιο λόγο οι εν λόγω επενδύσεις δεν απεντάχθηκαν πρωτύτερα;

– Για τις εν λόγω επιχειρήσεις θα υπάρξει κάποια επιπλέον ποινή πέρα της υποχρεωτικής έντοκης επιστροφής των χρημάτων που εισέπραξαν;

– Όλες οι επιχειρήσεις που εντάσσονται σε Αναπτυξιακούς Νόμους, έχουν μακροχρόνιες υποχρεώσεις και κατά συνέπεια το κράτος πρέπει να τις παρακολουθεί και μετά την ολοκλήρωση τους για  συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Γίνεται αυτό; Υπάρχει αποτελεσματικό σύστημα παρακολούθησης;

Στη δημοσιότητα

Εν κατακλείδι, ο κ.Θεοδωρικάκος που – ορθώς μεν – ανακίνησε το θέμα, οφείλει να δώσει στη δημοσιότητα αναλυτικά στοιχεία για τις εν λόγω επιχειρήσεις και τις εμπλεκόμενες Περιφέρειες, αν μη τι άλλο απέναντι στους υγιείς επιχειρηματίες που έχουν υλοποιήσει τις επενδύσεις αλλά και ως γενικότερο θέμα διαφάνειας. Θα μπει το μαχαίρι στο κόκκαλο; Θα υιοθετηθούν οι σωστές διαδικασίες και απαιτούμενα χρονοδιαγράμματα για την αξιολόγηση, έλεγχο και παρακολούθηση των επενδύσεων; Θα ξηλωθούν άτομα, στελέχη και νοοτροπίες που δημιουργούν προσκόμματα; Θα υπάρξει η απαιτούμενη λογοδοσία και διαφάνεια στην ενημέρωση; Όπερ έδει δείξαι…